Satın almak istediğiniz bir ürün var. Bir markete girdiniz (markete girmek sizin için eskilerde kaldıysa online alışveriş diyelim), aynı üründen birçok markanın çeşit çeşit seçeneklerini gördünüz. Karar vermek zor değil mi?
Bu durumu aslında çoğumuz yaşıyoruz. Hatta bazen karar veriyoruz ama aklımızda acaba diğerini mi almalıydım sorusu dönüp duruyor. Davranışsal iktisat (behavioral economics) adı verilen ve ekonomik kararlarımızdaki zihinsel süreçlerimizi araştıran bilim dalı bu duruma bir isim veriyor: seçim/ seçenek paradoksu (choice overload).
Seçim Paradoksu (Choice Overload) Nedir?
Çok fazla seçenek altında seçim yapmak zorlaşıyor, yapılan seçimden memnun kalma hissi de azalıyor. Bu duruma seçim paradoksu deniyor.
Bu konuyla ilgili popüler bir araştırma var. Columbia Üniversitesi’nde yapılan bu araştırmada bir alışveriş standı kuruluyor. Müşterilerin (deney katılımcıları) ya 24 ya da 6 reçel arasında seçim yapması ve satın alması gerekiyor. Bu aynı fiyattaki reçeller 24 tane olduğunda müşterilerin yüzde 60’ı reçel tadımı yapıyor ve yüzde 3’ü reçel satın alıyor. 6 reçel olduğunda ise yüzde 40’ı tadım yapıyor fakat yüzde 30’u reçel satın alıyor. Araştırmaya göre çok seçenek olması ilgi çekse de karar vermeyi zorlaştırıyor.
Bununla beraber, daha güncel araştırmalarda, konunun yalnızca seçenek sayısı ile ilgili olmadığı ileri sürülüyor. Seçilen ürünle ilgili kişilerin tercihleri ya da konuyla ilgili bilgi düzeyi karar verme mekanizmalarını etkiliyor.
Seçeneklerimizin olması tabii ki güzel ama aşırı olması bazen işleri zorlaştırıyor gibi duruyor. Belki de bu yüzden artık pek çok online platform ürün seçeneklerinin açıklamasının yanı sıra kullanıcı yorumlarını da paylaşıyor. Seçim paradoksunu siz de yaşıyor musunuz? Çok fazla seçenek olduğunda nasıl karar alıyorsunuz?
Kaynak: psychologytoday.com , medium.com
